Çene eklemi (temporomandibuler eklem) başta yemek yeme olmak üzere konuşma ve soluk-alıp verme gibi hayati fonksiyonların yerine getirilmesinde rol oynayan çok önemli bir eklemdir. Toplumda birçok kişide çene eklemi normalden farklı bir anatomiye ve fonksiyona sahiptir ama farkına varılmaz. Çene eklemindeki farklılık genellikle sınav dönemleri vb. gibi psikolojik baskının arttığı dönemlerde ve kişinin kendini dinlemeye başladığı dönemlerde fark edilir. Açma kapama sırasında eklemde oluşan farklı bir ses veya yemek esnasında kişinin fark ettiği sesler tedavi sürecini başlatacak belirtiler değildir. Yalnız, bu gibi bulguların yanında, yemek yemede ağrı, gece yatarken ağrının sürmesi, sabah kalktığında dişlerin kapatılamama, ağız açmada kısıtlılık veya hiç açamama gibi belirtiler tedaviye ihtiyaç olduğunun göstergesidir.

Çene eklemi rahatsızlıklarında hangi uzman hekime ve nereye başvurulacağının bilinmemesi hastalar için büyük problemdir. Çok komplike yapıya sahip olan eklem rahatsızlıkları tedavisi birçok uzmanlık branşını ilgilendirir. Tedavinin ilk adimi protetik diş tedavisi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Önemli olan hastalık sebebini ortaya çıkartmak yani teşhis ve sonrasında teşhise yönelik bir tedavinin uygulanmasıdır. Çeşitli tedavi yöntemleri bulunmakla birlikte, bunların en önemlisi hastanın doktoru tarafından yeterli ve doğru bir şekilde bilgilendirilmesidir. Doktorun ve hastanın üzerine düşeni doğru yapması, tedavinin büyük oranda başarılı olması sonucunu doğurur.

Tedavi

ene Eklemi rahatsızlığının ilk dönemlerinde, sebebin ortadan kaldırılması önemlidir. Eksik bir diş varsa tamamlanmalı, uyumsuz protezler düzeltilmeli veya yenilenmeli, oklüzyon dediğimiz kapanış dengesindeki bozukluklar ortadan kaldırılmalıdır. Yüksek yapılmış bir diş dolgusunun bile bazı hastalarda bu rahatsızlığa yol açabileceğini unutmamak gerekir. Diskin dinlenmesine yardımcı olacak, bir okluzal splint kullandırılmalıdır. İlave olarak, uzun vadeli, kontrollü ve uygun bir ilaç tedavisi çok yararlı olacaktır. Daha ileri vakalarda, ilave olarak artrosentez, cerrahi müdahale ve eklem içi ilaç uygulaması yapılabilir.

Okluzal Splint

Okluzal splint alt çene ya da üst çeneye uygulanan, şeffaf, takılıp çıkartılabilen bir apareydir. Yanlış ilişkide kapanan çenelerin doğru şekilde aşağı-yukarı, sağa-sola hareketini sağlamayı amaçlar. Hastadaki probleme bağlı sadece gece yatarken ya da yemekler dahil 24 saat kullanılması gerekebilir. Splint sıkı diş temaslarını ortadan kaldırarak alt çenenin serbest bir şekilde fonksiyon görmesini sağlar. Doğru fonksiyon gören alt çene ve ona bağlı kaslar, çene ekleminin doğru yerine alınmasını, kaslara ve ekleme ait rahatsızlık ve ağrıların ortadan kalkmasını sağlar.

- Kaslarda hassasiyet ve ağrılar
- Çene hareketlerinde değişiklik ve kısıtlılık
- Ağız açıp kapatırken gıcırdama, klik, tıkırtı sesi
- Ağızda kayma
- Çiğneme düzeninin bozulması, fonksiyon esnasında ağrı
- Çenenin sınırlı açılması, kilitlenmesi veya yerinden çıkması
- Sıkıntı, karamsarlık ve diğer psikolojik bozukluklar
- Kulak çınlaması, baş dönmesi ve halsizlik gibi şikâyetler
- Kulak, boyun, dişler, hatta burun ve göze doğru yayılan ağrılardır.

- Ağızda kısmi veya tam diş eksikliği
- Travma (trafik kazası, bölgeye alınan şiddetli bir darbe, zorlu bir diş çekimi, uzun süren tedaviler)
- Tam uyumlandırılmamış protezler
- Dişlere ve çenelere ait yapısal bozukluklar (diş çapraşıklığı, açık kapanış, derin veya örtülü kapanış, alt çenenin aşırı önde veya geride oluşu)
- Parafonsiyonel alışkanlıklar yani normalde yapılmaması gereken diş sıkma, diş gıcırdatma vb.
- Stres, depresyon gibi sikolojik faktörler
- Genetik faktörlere bağlı anatomik zayıflık
- İltihabi Hastalıklar (romatizmal hastalıklar, snovyit, kapsülit gibi)
- Enfeksiyon ve tümörlerdir.

Çene eklemi rahatsızlıklarında en önemli teşhis yöntemi muayene ve klinik bulguların doğru değerlendirilmesidir. İyi bir muayene ile rahatsızlık büyük oranda teşhis edilir. Ancak bunun yanında röntgen, MRI gibi radyolojik inceleme yöntemlerinden de yardım alınması gerekebilir.